Verschillende soorten stoornissen uitgelegd!

Grofweg gezegd hebben we het over het volgende:

Stemmingsstoornissen

• Waar hebben we het over?  Depressiviteit: Je voelt je constant neerslachtig? Dit gaat over die diepe put van droefheid waar je maar niet uit lijkt te klimmen. Maar ook een lichtere vorm, zoals seizoensdepressie. Bipolaire Stoornis: Extreme stemmingsschommelingen, van op wolken lopen tot diep in de put zitten. Dit kan extreem zijn, of juist in milde vorm.

• Impact op werk: Mensen met een stemmingsstoornis vinden het vaak lastig om hun werk langere tijd op goed niveau vol te houden. Soms kunnen ze zichzelf voorbij lopen, denken de wereld aan te kunnen (dan slapen ze ook niet meer, want ze zitten vol met ideeen) en opeens slaat het om en komen ze hun bed niet uit, ze zijn opgebrand. Dan zie je een gebrek aan motivatie en het niet kunnen volhouden van een volledige werkdag.

• Jobcoaching tip: Als van tevoren duidelijk is dat iemand een psychische kwetsbaarheid heeft, moet je eigenlijk al tijdens de kennismaking uitvragen wat de klachten zijn en waar de werkgever en de jobcoach deze aan kunnen herkennen (voor een vroege signalering). Schrijf dit op in een document, zodat deze er altijd bij gepakt kan worden. En vergeet natuurlijk niet dat het taboe rondom een stemmingsstoornis zoveel mogelijk weg moet, door erover te praten. Het kan handig zijn om het team hierover in te lichten. Dit doe je natuurlijk altijd in overleg met de betreffende medewerker.

Angststoornissen

• Waar hebben we het over? Angststoornissen zijn onder andere: Gegeneraliseerde Angststoornis (GAS): Altijd het gevoel dat er iets mis gaat? Dit is als constante zorgen hebben over van alles en nog wat, zonder specifieke reden. Paniekstoornis: Plotselinge golven van intense angst of paniek, vaak uit het niets. Denk aan het gevoel van een plotselinge, overweldigende ramp. Sociale Angststoornis (Sociale Fobie): Doodsbang voor sociale situaties of optreden voor een groep? Dit gaat over extreme angst voor beoordeling of vernedering in sociale situaties. Specifieke Fobieën: Bang voor spinnen, hoogtes of vliegen? Een specifieke fobie is een intense, irrationele angst voor specifieke objecten of situaties. Agorafobie: Angst om op plekken te zijn waar ontsnappen moeilijk lijkt of waar geen hulp beschikbaar zou zijn in het geval van een paniekaanval. Dit kan thuisblijven betekenen om die situaties te vermijden. Separatieangststoornis: Overmatige angst om gescheiden te worden van mensen aan wie je gehecht bent. Niet alleen voor kinderen, ook volwassenen kunnen hier last van hebben. Selectief Mutisme: Meestal bij kinderen, die in bepaalde sociale situaties (zoals op school) niet spreken, ondanks dat ze dat wel kunnen. Denk aan Raj, van de Big Bang Theory.

• Impact op werk: Mensen met een angststoornis kunnen bepaalde werkgerelateerde taken of situaties vermijden. Prestatiedruk kan symptomen verergeren.

• Jobcoaching tip: Het is ontzettend belangrijk om een vertrouwensband op te bouwen, dat is stap nummer 1. En die kan wat langer duren, maar betaald zich later terug. Stap 2 is een begripvolle leidinggevende die ook het vertrouwen van een medewerker voor zich weet te winnen. En als laatste kan het handig zijn om een training aan te bieden aan collega's, dit kan de spanning van de medewerker verminderen, omdat er begrip is in het team. Deze heb ik een aantal keer gegeven in de vorm van een Toolbox voor teams.

Middelenstoornissen

• Waar hebben we het over? Drugs (illegaal of voorgeschreven) en alcohol. Overmatig gebruik hiervan kan leiden tot gezondheidheidsklachten, relatieproblemen en het onvermogen om te functioneren in het dagelijks leven, inclusief werk.

• Impact op werk: Heb jij een medewerker die middelen misbruikt dan kan dat leiden tot onbetrouwbaarheid, afwezigheid, en een verminderde werkprestatie. Het kan ook de veiligheid op de werkvloer in gevaar brengen.

• Jobcoaching tip: In de gevallen dat ik te maken had met mensen die middelen misbruikten, merkte ik dat ze vooral last hadden in de winter, dan lukte het moeilijk om clean te blijven. De werkgever merkt snel op dat het niet goed gaat, dat is het moment waarop jij aan gaat. Zorg dat je goed contact hebt met de mensen in de omgeving van deze medewerker (Woonbegeleider, ouders, GGD, maak eventueel melding bij de huisarts en de bedrijfsarts, Brijder en psycholoog). Wat je ook doet, je beleid is gericht op hulp bieden in plaats van bestraffen. Dat is veel effectiever om richting herstel te gaan.

In alle gevallen is het bouwen van een vertrouwensrelatie top prio! Beloof geen dingen die je niet kan waarmaken, en doe de dingen die je beloofd. Doe onderzoek naar de stoornis en praat erover met mensen die er verstand van hebben. Vanuit vertrouwen kan je ontzettend ver komen!